Czym są komórki starcze?

Przyczyny starzenia się komórek

Z wiekiem rozpoczyna się naturalny proces starzenia replikacyjnego komórek. Proces ten powodowany jest skracaniem telomerów, czyli sekwencji DNA występujących na końcówkach chromosomów, do którego dochodzi w ramach kolejnych replikacji DNA. Po skróceniu do pewnego poziomu nie jest już możliwa replikacja DNA, a w konsekwencji komórka przestaje się dzielić! Ostatecznie dochodzi więc do naturalnego obumarcia komórki. Badacze wykazali niedawno, że wzmagając proces skracania telomerów, stres przyspiesza starzenie komórkowe. (1)

Starzenie komórkowe może być wywoływane także przez czynniki zewnętrzne, takie jak stres oksydacyjny. Tak jak promieniowanie UV, stres oksydacyjny powoduje uszkodzenia DNA. Czasem komórka jest w stanie naprawić DNA i ponownie uruchomić machinę, ale jeśli tak się nie stanie, rozpoczyna się proces starzenia komórkowego prowadzący do jej obumarcia.

I wreszcie, starzenie komórkowe może być powodowane hiperaktywacją genów, która zazwyczaj sprzyja namnażaniu się komórek, a tym samym rozwojowi nowotworów. Gdy dochodzi do hiperaktywacji, reakcją komórek jest uruchomienie procesu starzenia.

Jaki los czeka komórkę starczą?

Proces starzenia powoduje zwiększenie objętości komórki oraz jej „spłaszczenie”, rozpad chromatyny (odpowiedzialnej za upakowanie DNA), znieczulenie na czynniki wzrostu i zaprogramowanej śmierci komórkowej… W skrócie, komórka ostatecznie zaprzestaje aktywności i namnażania się. Ponadto komórka starcza wydziela cząstki prozapalne, które stanowią sygnał dla układu odpornościowego odpowiedzialnego za usuwanie i niszczenie obumarłych komórek. Tym samym starzenie się komórek i powodowana przez nie reakcja odpornościowa często hamują rozwój raka.

W przypadku szczególnie złożonych procesów molekularnych zdarza się jednak, że starzenie komórkowe sprzyja namnażaniu się komórek raka w bezpośrednim otoczeniu komórki. Cząstki zapalne wydzielane przez komórki starcze mogą sprzyjać przekształcaniu komórek sąsiadujących w komórki przedrakowe oraz ich namnażaniu. (2)

Uwaga

Niedawno potwierdzono zdolności namnażania komórek starczych w kontekście rozwoju embrionalnego. (3)

Szkodliwość procesu starzenia komórkowego dla zdrowia

Starzenie komórkowe to jeden z naturalnych mechanizmów procesu starzenia oraz towarzyszących mu objawów, takich jak zmarszczki czy zwiotczała skóra. Należy jednak także do przyczyn niektórych chorób, jak pokazaliśmy na przykładzie raka. Jeśli układ odpornościowy nie niszczy komórek starczych, może dojść do zbyt nasilonego stanu zapalnego, a w konsekwencji do rozwoju chorób metabolicznych o podłożu zapalnym, takich jak cukrzyca typu 2 czy otyłość.

Jest to także przyczyna zapaleń stawów, osteoporozy i miażdżycy (sztywnienia tętnic) oraz chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Parkinsona czy Alzheimera. (4)

Senolityki – obiecujące rozwiązanie zwiększające długość życia

Podstawowym zaleceniem za każdym razem jest rozsądny styl życia, pozwalający cieszyć się dobrym funkcjonowaniem organizmu tak długo jak to tylko możliwe. Senolityki to cząstki szczególną obiecujące, które mogą w przyszłości odgrywać znaczącą rolę. (5) Choć wciąż mało o nich wiemy, związki te analizowane są przez naukowców już od kilku lat. Senolityki mogą hamować starzenie komórkowe, a tym samym spowalniać proces starzenia całego organizmu.

Mogą więc zapobiegać wyżej wymienionym chorobom. Niektóre z tych cząstek występują już w naturze. Najbardziej obiecujące to:

• fisetyna, flawonoid naturalnie występujący między innymi w akacji, truskawkach i mango
• oraz kwercetyna, także flawonoid, występująca w kaparach, papryce, czerwonej cebuli, bzie…

Znaleźć je można także w suplementach diety (na przykład w preparatach Fisetin oraz Senolytic Complex), które stanowią cenne wsparcie w spowalnianiu procesu starzenia!